Sut mae cysylltu data yn gallu cefnogi’r gwaith o gyflawni polisi amaethyddol newydd yn Lloegr? Safbwynt Defra

Mae Dave Fernall, sy’n ystadegydd yn nhîm Ystadegau Ffermio Defra (Adran yr Amgylchedd, Bwyd a Materion Gwledig) ac yn arweinydd y prosiect Data Gweinyddol | Casgliad Ymchwil Amaethyddol (AD|ARC) yn Lloegr, yn rhannu ei safbwyntiau personol ar y ffordd y mae’r prosiect yn cefnogi polisïau amaethyddol De

Gosod yr olygfa

Mae llawer i’w hoffi am ffermio. Mae llawer i’w barchu hefyd am ffermwyr a’u teuluoedd. Yn ôl natur amaethyddiaeth, mae ffermydd yn dueddol o fod yn anghysbell ac mewn rhannau gwledig o’r wlad sydd â phoblogaeth wasgaredig, ac ardaloedd sydd hefyd yn tueddu i fod yn llai llewyrchus, â llai o gyfleoedd cyflogaeth. Yn aml, mae’r gwaith yn gorfforol feichus gyda diwrnodau hir a dechrau’n gynnar; ac mae angen i ffermwyr fod yn annibynnol ac yn hunanddibynnol. Yn achos ffermydd teuluol, mae’r cartref teuluol yn rhan annatod o’r busnes, ond o ganlyniad, os bydd y busnes yn methu gall y teulu golli eu cartref lle bu cenedlaethau o’u blaen yn byw a gweithio.

Yn ogystal, caiff ffermio ei effeithio gan nifer o ffactorau allweddol y tu hwnt i reolaeth y diwydiant ei hun neu ffermwyr unigol. Y tywydd yw’r un mwyaf amlwg, ond mae prisiau nwyddau, pris olew, y galw gan ddefnyddwyr a materion masnach fyd-eang, yn gallu newid yn gyflym a heb fawr o rybudd. Er bod yr holl ffactorau hyn yn helpu i greu ffordd o fyw unigryw ffermio a’r manteision posibl a ddaw yn ei sgil, maent hefyd yn dod â chyfuniad unigryw o bwysau a heriau.

Pam mae cysylltu data’n ddefnyddiol?

Cynhaliwyd y cyfrifiad amaethyddol llawn cyntaf ym 1865, felly mae Defra a’i rhagflaenwyr wedi cadw data dibynadwy ar ffermydd ers dros ganrif a hanner. Mae’r cyfrifiad – ac yn fwy diweddar yr arolygon blynyddol sydd wedi ei ddisodli – yn darparu ystadegau dibynadwy a manwl ar ddefnydd tir, arwynebedd cnydau, niferoedd da byw, a llafur. Fodd bynnag, rydym yn gwybod bod aelodau eraill y teulu yn gwneud gwaith di-dâl yn aml ar y fferm, bod ganddynt swyddi eraill oddi ar y fferm, neu eu bod yn cyfuno gwaith oddi ar y fferm â gweithgareddau ffermio. Ond a ydynt yn gweithio ar y fferm oherwydd eu bod yn mwynhau’r gwaith, neu a yw’n hanfodol ar gyfer hyfywedd busnes y fferm? Ac yn yr un modd, os ydynt yn dal swyddi eraill oddi ar y fferm, ai dewis neu reidrwydd yw hyn?

Wrth gydgysylltu data’r cyfrifiad amaethyddol am fusnesau fferm â data am yr aelwydydd (oedran, galwedigaeth, addysg, iechyd), rydym yn disgwyl i setiau data AD|ARC roi dealltwriaeth i ni ar gwestiynau megis:

• Sut mae pwysau ffermio yn effeithio ar ffordd o fyw, iechyd a lles aelwydydd fferm?

• A yw’r pwysau’n bodoli’n uniongyrchol oherwydd ffermio ei hun neu a oes ffactorau eraill sy’n gysylltiedig â ffermio? Os yw’r olaf yn wir, beth ydym ni’n ei wybod am hyn, neu beth allwn ni ei ddysgu gan fusnesau neu aelwydydd eraill sy’n wynebu’r pwysau hyn?

• Beth yw natur yr effeithiau ar iechyd a lles? Ai’r gofynion corfforol caled sy’n achosi’r effeithiau, neu a yw pwysau hirdymor cyson y ffactorau sydd y tu hwnt i reolaeth yn niweidiol i iechyd meddwl?

• A yw rhai ffermydd a’u haelwydydd yn fwy gwydn nag eraill wrth ymdrin â’r pwysau hyn, ac os felly, a yw hyn yn gysylltiedig â gwahaniaethau systematig yn y ffordd y caiff ffermydd eu rhedeg, neu a oes gwahaniaethau unigol rhwng y bobl dan sylw?

• A oes strategaethau i reoli’r pwysau yn well, neu a yw’n fater o’r ffordd y mae ffermwyr a’u teuluoedd yn ymateb i’r pwysau hyn?

Beth nesaf?

Fel ystadegydd, anaml y byddaf yn ymweld â ffermydd, ac mae’n hawdd iawn canolbwyntio ar ddarparu datrysiad technegol, ond mewn gwirionedd, dylid ystyried hynny yn ddechrau’r broses yn unig. Yn fy marn i, dylid barnu llwyddiant setiau data AD|ARC yn y pen draw yn ôl y ffordd y defnyddir y data a ph’un a yw hyn yn gwneud gwahaniaeth yn y byd go iawn. Felly gyda hynny mewn golwg, rydym yn ymgysylltu cymaint ag y gallwn â’r gymuned ffermio, eu cynrychiolwyr ac yn wir yr holl randdeiliaid, gan weithio’n agos â nhw i sicrhau bod dadansoddiad o’r data yn llywio cymaint o benderfyniadau â phosibl.

Os oes gennych unrhyw gwestiynau neu sylwadau, cysylltwch â thîm y prosiect yn AD-ARC@gov.wales.